In deze blog ga ik je meer vertellen over het herstelproces bij psychische klachten. Eerst geef ik aan wat herstellen nou eigenlijk is en vervolgens wat er kan helpen in het proces .
Herstellen van psychische klachten kan een langdurige weg zijn, dat meestal niet rechtlijnig verloopt. Het dagelijks leven en het leren omgaan met een kwetsbaarheid, aandoening of beperking is namelijk verre van simpel.
Wat is herstel?
Volgens William Anthony (1993), directeur van het Psychiatric Rehabilitation Center in Boston, kan herstel gedefinieerd worden als ‘een intens, persoonlijk en uniek proces van verandering van iemands houding, waarden, gevoelens, doelen, vaardigheden en/of rollen.’ Om uiteindelijk te leiden tot ‘Het is een manier van leven, van het leiden van een bevredigend, hoopvol en nuttig leven met de beperkingen als gevolg van psychiatrische handicaps’.
Herstellen is dus iets anders dan geheel genezen van een kwetsbaarheid. Waarbij het herstelproces meer omvat dan enkel te leren te leven met de klachten. In het herstelproces wordt er gewerkt aan je zelfvertrouwen, het inrichten van je dagelijks leven en je functioneren.
Cheryl Gagne (2004), onderzoeker bij het Psychiatric Rehabilitation Center in Boston, definieert vier fases tijdens het herstelproces:
1. Overweldigd worden door de aandoening
Je voelt je machteloos, hopeloos, verward en niet in verbinding met jezelf. Het is een fase waarin je aan het overleven bent en verwijderd bent van je omgeving.
2. Worstelen met de aandoening
Je probeert manieren te vinden hoe om te gaan met de klachten. Je worstelt met het gebrek aan vertrouwen.
3. Leven met de aandoening
Er ontstaat steeds meer ruimte voor het ontdekken van beperkingen, sterke kanten en nieuwe rollen. De angst vermindert.
4. Leven voorbij de aandoening
Er is meer mogelijk, je weet nieuwe doelen te stellen en houdt daarbij rekening met de beperking. De klachten raken naar de achtergrond.
Wat kan helpen bij herstel?
Volgens William Anthony kan je herstel positief beïnvloeden door opnieuw grip te krijgen op je eigen leven en door zin en betekenis te geven aan je leven.
Waar het om gaat, is dat je jezelf vooral laat leiden door je eigen keuzes, doelen in je leven, dromen, interesses en hoop.
Als je jouw herstel op deze manier weet te benaderen, neem je de regie op je eigen herstel.
Bovenstaande uitgangspunten heeft William Antony verwoord in een herstelvisie (1993). Deze wordt ondersteund door andere wetenschappers (Anthon Cohen en Farkas (1990), Spaniol en Koehler (1994) en Spaniol, Koehler en Hutchinson (1994)).
Overigens wil het niet zeggen dat het daarmee een gemakkelijk weg is. De fases van Gagne laten duidelijk zien dat het proces tijd vergt. Ieder herstelproces is persoonlijk en verloopt op een eigen manier.
Maar het hervinden van eigen kracht (empowerment) en zingeving is daarbij altijd heel belangrijk.